همه ما از زمان کودکی تا کنون در موقعیت‌هایی قرار گرفته‌ایم که با بروز یک رفتار کوچک از اطرافیانمان، به او لقب نابغه داده‌ایم با اینکه شاید حتی در آن زمان دلیل آن را هم نمی‌دانستیم اما به صورت ناخودآگاه نبوغ او را تشویق می‌کردیم. با این حال احتمالا تا کنون به اینکه نبوغ به طور دقیق چه تعریفی دارد و کدام رفتارهای انسان می‌تواند او را به یک نابغه تبدیل کند، توجهی نکرده‌ایم. داشتن یک کودک نابغه با خصوصیات خاص از اولین خواسته‌های والدین حتی پیش از به دنیا آمدن فرزندشان است اما در بسیاری از مواقع افراد معنای متفاوتی از نبوغ را برای خود تعریف می‌کنند.

نبوغ یکی از مفاهیمی است که تعریف و مصداق مشخصی برای آن تعریف نشده است اما معمولا متخصصان مبنا را برای تشخیص میزان نبوغ، افراد باهوش‌ و خلاق قرار می‌دهند؛ به عبارتی یکی از عمومی‌ترین تعاریف و مصادیق نبوغ، هوش اجتماعی، خلاقیت و مهارت تصویرسازی ذهنی به شمار می‌رود.

سرچشمه نبوغ کجاست؟

تا کنون دلیل مشخصی برای نابغه دانستن یک فرد معرفی نشده؛ با این حال بسیاری از متخصصان این موضوع را در یک رابطه مستقیم با مولفه‌های ژنتیکی می‌دانند. به گفته محققان، برخی ژن‌ها تاثیر قابل توجهی بر قدرت تفکر و اعتماد به نفس افراد دارد بنابراین ژنتیک می‌تواند صفت نابغه را به یک نسل بدهد. این اثرگذاری در بسیاری از موقعیت‌های زندگی فرد خودنمایی می‌کند و می‌تواند موفقیت‌های فراوانی را به همراه داشته باشد.

علائم یک مغر نابغه

برخی از نشانه‌ها در افرادی که نابغه شناخته می‌شوند مشترک هستند. در گذشته فرضیه‌ای میان مردم وجود داشت که افراد باهوش، مغز بزرگ‌تری از دیگران دارند! اما دانشمندان با آزمایش‌های متعدد به این نتیجه دست پیدا کرده‌اند که نابغه‌ها تنها ماده خاکستری بیشتری دارند و منشاء تفاوتشان با دیگران ارتباطی با اندازه مغزشان ندارد.

ماده خاکستری در مغز وظیفه پردازش اطلاعات، ادراک، حافظه و تفسیر موضوعات را بر عهده دارد. افراد باهوش یا به اصطلاح نابغه به واسطه این ماده، متمایز از دیگران شناخته می‌شوند.

در یکی دیگر از پژوهش‌ها مشخص شد که در مغز افراد نابغه، فعالیت ماده سفید هم بیشتر است. وظیفه این ماده نیز برقراری ارتباط میان بخش‌های مختلف مغز است و هر چقدر این ماده فعال‌تر باشد، فرآیند تفکر فرد سریع‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد.

افراد باهوش حساسیت بسیار زیادی نسبت به احساسات دیگران دارند و معمولا احتیاط فراوانی هنگام برقراری ارتباط با دیگران لحاظ می‌کنند. این ویژگی یکی از مهم‌ترین دلایلی به شمار می‌رود که افراد نابغه بسیار هوشمندانه با دیگران برخورد می‌کنند.

مرز تفاوت کودک نابغه و دیگران

از نبوغ کودکان به عنوان استعداد و هوش اجتماعی او یاد می‌شود که معمولا نشانه شاخصی ندارد اما علائمی وجود دارد که می‌تواند وجود کلیت آن را اثبات کند. یکی از این نشانه‌ها توانایی بالا در یادگیری یک موضوع جدید است. در این مورد، کودک علاوه بر میل زیاد به یادگیری، توانایی چشمگیری هم در زمان درک مطلب و دریافت مفهوم جدید از خود نشان می‌دهد.

از دیگر مواردی که می‌توان برای پی بردن به نبوغ کودک به آن اشاره کرد، درک، تحلیل و پردازش سریع اطلاعات است. به این معنا که در زمان طرح مسئله‌ای جدید برای یک کودک نابغه، او در کوتاه‌ترین زمان ممکن جوانب مختلف آن را بررسی کرده و پاسخ‌های متعددی را برای آن بیان می‌کند. میل زیاد به کشف مسائل جدید هم یکی از مواردی است که می‌تواند نبوغ کودک را نشان دهد. کودکی که هوش بالایی دارد، از کشف مسائل جدید لذت می‌برد و تلاش می‌کند موقعیت‌های مختلف را تجربه کند.

همان‌طور که گفته شد، نبوغ در کودکان بیشتر در غالب هوش اجتماعی تعریف می‌شود؛ بنابراین یکی دیگر از ویژگی این دست از کودکان که دارای هوش اجتماعی بسیار بالایی هستند، این است که علاقه شدیدی نیز به آشنا شدن با دیگران و ایجاد ارتباط با آنها دارند. حال با تمام این توصیفات شاید این پرسش در ذهنتان شکل بگیرد که فرزند شما در چه مرتبه‌ای از نبوغ قرار دارد؛ برخی از آزمایش‌های روانشناسی می‌تواند پاسخ این سوال را در اختیار شما قرار دهد. معمولا این آزمایش‌ها بر مبنای سنجش کیفیت و کمیت ارتباطات اجتماعی کودک طراحی شده‌اند.

منبع: Webmd

ترجمه: تکتم شریفی نژاد – خبرنگار تحریریه جوان قدس